Merchandising S�zl�ğ�

pazar �st� fiyatı (above-market price) Belirli bir �r�n �eşidi i�in fiyat aralığının �st kısmında belirlenen fiyat; ilk fiyattaki� ilave fiyat artışını ya da ortalamadan daha y�ksek başlangı� fiyat artışını da i�ine alır.

doğru yanıt (accurate response) Tahminde bulunan kişilerin iyi bir şekilde �nceden bildirdiklerine ya da bildirmediklerine karar vermek ve hatalı tahminlerin etkisini en aza indirmek i�in onların mal planlama s�re�lerinin yeniden tasarımını yapmak (Fisher, Hammond, Obermeyer, & Raman, 1994, syf. 84).

uyarlanabilir birleşik k�lt�r (adaptive corporate culture) Devamlı değişen m�şteri fırsatlarının olduğu bir rekabet ortamında k�r elde edebilecek şekilde devam etme yeteneğine sahip olan kurumlar. (Goldman, Nagel ve Preiss, 1995).

ayarlanmış br�t k�r (adjusted gross margin) Mal tedarik maliyetleri �dendikten sonra geriye kalan gelirdir (br�t k�r - mal tedarik maliyetleri)

ilave fiyat artışı (additional markup) İlk fiyat ve premium fiyat arasındaki fark.

ilave fiyat artışı iptali (additional markup cancellation) �st market/ premium fiyatın ilk fiyata d�şï¿½r�lmesi.

ileri �tarihleme (advanced dating) Mal satın alma kontratlarında kullanılan bir terim; faturanın son �deme tarihinin ileri bir zamana ertelenmesi.

estetik yararlar (aesthetic benefits) Duyusal haz, g�zellik, duyguların harekete ge�irilmesi, yaratıcı ifade ve kimliği i�ine alır; zevk ve memnuniyet ile sonu�lanır (Fiore & Kimle, 1997).

Afrika Kalkınma ve Fırsatlar Kanunu (African Growth and Oppurtunity Act) Amerika Birleşik Devletleri ile Afrika arasındaki ticareti daha iyi bir hale getirmek i�in 2000 yılında imzalanan anlaşma.�

�eviklik (agility) Dinamik, bağlama �zel, değişimi kabullenen ve b�y�meye y�nelik (Goldman, Nagel & Preiss, 1995); esnek tedarik ve dağıtım sistemleriyle birlikte bilgi odaklı karar verme gerektirir.

alternatif satış (alternate selling) M�şterinin ihtiya�larının karşılanamaması durumunda m�şteri ile alakadar olmak ve m�şterinin beğenebileceği diğer �r�nleri �nermek.

Amerikalar ticaret bloğu (Americas trading bloc) Kuzey Amerika (Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri) ve Latin Amerika�nın (Meksika, Orta ve G�ney Amerika ve Batı Hint Adaları) birleşimi.

bekleyiş tarihleme (anticipation dating) Mal satın alma kontratlarında kullanılan bir terim; faturanın erken �denmesi halinde indirim sağlanması.

�����������������������

Asya/Pasifik Kıyısı ticaret bloğu Doğu,� G�neydoğu ve G�ney Asya�daki �lkeler.

G�neydoğu Asya �lkeleri Birliği (Association of Southeast Asian Nations-ASEAN) Asya�da yer alan Brunei, Kambo�ya, Endonezya, Laos, Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland ve Vietnam �lkelerini i�ine alan ve 1977 yılında kurulan ticaret grubu.

�r�n gamı (assortment) Belirli zamanlarda sunulan se�enekler dizisi; genellikle serideki tarz, renk ve bedenle belirlenir (Glock & Kunz, 1995).

�r�n gamı boyutları (assortment dimensions) Geleneksel olarak kullanılan terimler �r�n gamı genişliği ve derinliğidir; �l��lebilir �r�n gamı boyutları arasında �r�n gamı fakt�rleri, stok tutma birimleri (SKU), hacim ve �r�n gamı �eşitlilikleri vardır.

�r�n gamı dağılımı (assortment distribution) Miktarın �r�n gamı fakt�rleri arasında sınıflandırma seviyesinde b�l�şt�r�lmesi.

�r�n gamı farklılığı (assortment diversity) �r�n gamı� hacmi ve �r�n gamı� �eşitliliği arasında ortaya �ıkabilecek ilişki aralığı; bir �r�n gamındaki toplam birim sayısı (�r�n gamı hacmi) ile aynı �r�n gamındaki SKU sayısının (�r�n gamı� �eşitliliği) bir kombinasyonu.

�r�n gamı farklılığı indeksi (ADI) �r�n gamının mali �retkenliğe olan etkisinin bir g�stergesi.

�r�n gamı hatası (assortment error) �r�n gamı fakt�rlerinin (hazır giyimde genellikle tarz, beden ve renk ) dağılımında planlanmış ve asıl talep arasındaki farkı.

�r�n gamı fakt�rleri (assortment factors) Bir �r�n� belirlemek ve tanımlamak i�in kullanılan �zelliklerini tanımlayan boyutlar; genellikle tarz, beden ve renk.

�r�n gamı planlaması (assortment planning) Belirli bir zamanda hazır olacak şekilde yapılan se�imlerin aralıklarını belirleme s�reci.

�r�n gamı planları (assortment plans) Model stoklarını, temel stokları ve otomatik yenilemeyi i�eren belgeler.

�r�n gamı �eşitliliği �(assortment variety) �r�n gamındaki toplam SKU sayısı.

�r�n gamı hacmi (assortment volume) �r�n gamındaki birimlerin toplam sayısı.

varsayımlar (assumptions) Doğru olduğuna inanılan ama doğruluğu tam olarak ispatlanmamış herhangi bir şey,� kendisinden teorinin ayrıldığı dayanaklar.

pazar fiyatı (at-market price): Rakiplerin aynı �r�n� sunmalarına benzer.

arka y�z sistemleri (back-end systems) Envanter y�netim aşaması ile alakalıdır; kaynaklar belirlendikten sonra yer alır.

geriye doğru kariyer hareketi (backward career movement) Bir �ncekine g�re daha d�şï¿½k bir kariyere doğru gerileme.

dengeli �r�n gamları (balanced assortments) Belirli bir pazar i�in iyice planlanmış �zel bir zevke hitap eden tarz, beden ve renk varyasyonları; m�şterinin memnun olması ve merchandising ama�larının yerine getirilmiş olması gerekir.

temel �r�nler (basic goods) Bir merchandising �evriminden bir sonraki �evrime kadar tarzlarında �ok az değişiklik ge�iren sınıflandırmalar.

temel gelir beyanatları (basic income statements) gelir �l��mleri ve gelir değişiklikleri i�in bilgi sağlayan onbir temel unsuru i�ine alan belgeler.

firmanın davranış teorileri (behavioral theories of the firm) Firmanın etkinliklerini a�ıklarken insan davranışlarının rol�n� vurgular; kurumsal hedeflerin nasıl oluştuğu, stratejilerin nasıl ortaya �ıktığı ve bu stratejiler ile kararlara nasıl ulaşıldığı gibi konularla ilgilenir.

Hazır Giyim Firmasının Davranış Teorisi (Behavioral Theory Of The Apparel Firm-BTAF): Firmayı bazı ortak ama�ları paylaşan �alışanların bir koalisyonu olarak g�r�r; hazır giyim firması dahili b�lgeler olarak da bilinen beş uzmanlaşma alanına b�l�nm�şt�r.

pazar altı fiyatı (below-market price) Aynı �r�n i�in rakiplerin sunduklarından daha d�şï¿½k bir fiyat; normal fiyat artışından daha d�şï¿½şe dayanabilir.

karşılaştırmalı değerlendirmeler (benchmarks) Karşılaştırma noktaları; başarı seviyelerinin g�stergeleri.

daha iyi fiyat aralığı (better price range) �r�n sınıfı i�in ortalama fiyatlandırmadan daha fazlası, bir �r�n�n kalitesinin daha iyi olduğu ama �zel tasarım olmadığı anlamına gelir; genellikle y�ksek gelirli insanların gittiği departman mağazalarda ve tek tip �r�n satan specialty mağazalarda kullanılır.

konşimento (bill of lading-B/L): Taşımacı tarafından malların nakliyesinin kabul edildiğini g�steren makbuz.

faturalanmış maliyet (billed cost) Liste fiyatı eksi faturada belirtilen miktar ve ticari iskontolar.

aşağıdan yukarı planlama (bottom-up planning) M�şteriyle ilişkisinin yakınlığına g�re kurumda en d�şï¿½k seviyedeki kişi ile başlayan mal planlaması.

ge�iş fiyat aralığı� (bridge price range) Daha iyi fiyat ile tasarımcı fiyatı arasındaki fiyatlandırma �eşitliliği; moda kıyafetlerinin bazı �zellikleri; departman mağazalarında yer� alan tasarımcı butiklerinde ve tasarımcının adını taşıyan ve tek tip �r�n satan specialty mağazalarında rastlanır.

alıcı (buyer) Seri planlarını tamamlamak i�in genellikle tasarımcılara ait ve/veya markalı �r�nleri satın alan, imalat�ı ya da perakendeci bir firmanın �alışanı.

kariyer (career) Bir kişinin hayatında iş ile ilgili kişisel olarak algılanan tecr�beler ve etkinliklerle alakalı tavır ve davranışlar dizisi (Hall, 1976).

kariyer ilerlemesi (career advancement) Bir �ncekine g�re daha y�ksek bir kariyere doğru ilerleme.

kariyer se�imi (career choice) Bir kişinin işindeki odak olarak bir uzmanlık alanı se�me s�reci.

kariyer kodu (career code) Merchandising sınıflandırmasına g�re hem i�erisinde meslek sorumluluğu bulunan uzmanlaşma alanını hem de bu uzmanlaşma i�indeki kariyer seviyesini temsil eden iki haneli sayı.

kariyer gelişimi (career development) Hayat boyu devam edecek, işle ilgili olanakları inceleme ve bir kişinin bilin�li olarak hayatında ne yapmak istediğine karar verme s�reci (�Born Free.� A World of Options, 1978).

kariyer� seviyesi (career level) Kariyer ilerlemesindeki bir aşama.

kariyerde izlenen yol (career path) Bir bireyin edindiği mesleklerin sıralanması.

Karayib �lkeleri Girişimi (Caribbean Basin Initiative-CBI) NAFTA�dan sonra 1987 yılında Amerika Birleşik Devletleri�nin Orta Amerika ve Batı Hint Adalarında yer alan diğer �lkelerle ticaret yapmasını g�d�lemek i�in oluşturulmuştur.

Karayip �lkeleri Ticaret Ortaklığı Kanunu (Caribbean Basin Trade Partnership Act-CBTPA) Amerika Birleşik Devletleri ve Karayib �lkeleri arasındaki ticareti ilerletmek i�in 2000 yılında y�r�rl�ğe giren ticari anlaşma.

nakit indirimi (cash discount) İmzalanan kontratta belirlenen zamanda faturanın �denmesini teşvik etmek i�in faturalanmış maliyet �zerinden yapılan indirim.

teslimatta nakit �deme (cash on delivery-COD) �deme koşulu; indirim yapılmaz ve �mallar teslim edildiğinde paranın tamamının nakit olarak ya da tasdikli �ek ile �denmesi gerektiği anlamına gelir.

k�ken sertifikası (certificate of origin) İlgili malların belirli bir �lkede imal edildiğini doğrulayan belge.

yoğun değişim ge�iren �r�nler (change-intensive products) Moda ve sezonsal etkiler nedeniyle �ok sık değişiklik ge�iren �r�nler.

kapalı u�lu sorular (close-ended questions) �Evet� ya da� �hayır� diye cevaplanan ve cevaplarken m�şterinin ayrıntılara girmesine fırsat vermeyen sorular.

satışı sonlandırma (closing the sale) M�şteriyi �r�n� alma konusunda ikna etmek.

uyulacak kuralları g�steren t�z�kler (codes of conduct) �retimde �alışan kişilerin haklarını korumaya y�nelik adil ve sorumlu ticaret uygulamalarını �ne �ıkaran kurallar.

ticari sistemler (commercial systems) Bilgisayar yazılım şirketlerinden ve danışman şirketlerden satın alınabilen bilgisayar programları.

karşılaştırma fiyatı (comparision price) �Normal fiyat� ya da �r�n�n değerini temsil etmek �zere reklamlarda ya da fiyat etiketinde sunulan fiyat.

kavramlar (constructs) Bir teorinin temel değişkenleri.

kontrat tarihlemesi (contract dating) Nakit indirimin ne zaman yapılacağını ve bir faturanın en son ne zaman �deneceğini belirler.

kontrakt�r değerlendirmesi (contractor evaluation) Potansiyel bir kontrakt�r�n kalite, maliyet, sevkıyatta g�venilirlik ve mali istikrar standartlarını yerine getirip getirmediğinin değerlendirilmesi.

maliyet (cost) Malları ya da hizmeti alabilmek i�in verilen değer; bir �r�ne sahip olabilmek i�in yatırılan miktar.

maliyet, sigorta ve nakliye (cost, insurance, freight-CIF) Nakliye koşulu; mal g�nderilir g�nderilmez m�lkiyet el değiştirir; faturalanmış maliyete mal maliyeti, sigorta ve nakliye de dahildir.

satılan malların maliyeti (cost of goods sold) Firmanın satılan malı elde etmek ya da �retmek i�in �dediği para miktarıdır. (satışa hazır mal maliyeti eksi geriye kalan envanterin maliyet değeri).

maliyet artı ek fiyat fiyatlandırması (cost-plus pricing) Satışa sunulan her bir �r�n�n belirli bir seviyedeki fiyat artışı olduğunun farkına varan fiyatlandırma s�reci.�

tezgah numunesi (counter sample) Kontrakt�r tarafından yapılan prototip kıyafetin bir kopyası.

başvuru mektubu (cover letter) Potansiyel işveren ile iletişim kurmak i�in bir ara�; şirket hakkında sahip olunan bilgiyi ve başvuruda bulunan kişinin işe ne gibi fayda sağlayacağını g�sterir.

yaratıcı tasarım (creative design) Seri konseptini yansıtırken nadir olan �r�n gruplarının analizine, yaratıcılığına ve oluşumuna odaklanan �r�n geliştirme evresi.

mevcut satışlar (current sales) Bir m�şteri herhangi bir mal satın aldığı zaman ve mağaza bu satışı mevcut olarak tanımlanan zaman diliminde kaydettiği zaman ortaya �ıkan satışlar; bir g�n, bir hafta, bir ay ya da bir yıl olabilir.

m�şteri odaklı y�netim sistemleri (customer-driven business systems) M�şterilerine ve m�şterilerinin ihtiya�larını tatmin etmeye odaklanan şirketler.

m�şteri ihtiya�ları (customer needs) M�şterinin ihtiyacı olan herhangi bir şey, mal �eşidi, tarz ve fiyat gibi; m�şteriye cevap verme, s�rat, bilgili eleman, doğruluk ve erişimin dahil olduğu m�şteri hizmetleri.

m�şteri yanıt sistemi (the customer response system-CRS) M�şterinin ne istediğini �nceden belirlenmesi ve �r�n gamının planlanması ile �r�n gamındaki malların ger�ekten m�şteri odaklı olması b�ylece de m�şteri istediği an istediği �r�ne ulaşabilmesi.

m�şteri iadeleri ve tenzilatlar (customer returns and allowances) Malın iade edilmesi ve paranın geri �denmesi ya da m�şterinin memnuniyetsizliği y�z�nden fiyat ayarlaması sebebiyle satışın iptal edilmesi.

m�şteri hizmeti (customer service) M�şteri ile mağaza personelinin herhangi bir etkileşimi.

m�şteri istekleri (customer wants) M�şterinin arzuladığı şey.

m�şterinin itirazları (customer�s objections) M�şterinin mal, mağaza ve servis hakkında yaptığı olumsuz yorumlar.

G�mr�k komisyoncusu (Customs House broker) G�mr�kten �ıkarma işlemlerini şirket yararına kolaylaştırmak i�in limanda bekleyen kişi; g�mr�k girişlerinin hazırlanmak ve dosyalamak, vadesi gelen g�mr�k vergilerinin �denmesini ayarlamak, malların g�mr�kten �ekilmesi i�in işlemleri yapmak ve g�mr�kle ilgili konularda m�şteriyi temsil etmek i�in Maliye Bakanlığı tarafından g�revlendirilmiş bir kişi ya da firma.

kes, yap, paketle ve kota tedarik (cut, make, pack and quota sourcing-CMPQ) Tedarik �retimi sırasındaki s�zleşme maliyetlerinin esaslarını tanımlar; tedarik şirketi, tasarımların, kalıpların ve �r�n �zelliklerinin de i�inde olduğu �r�n geliştirmeden ve tedarik malzemelerinden sorumludur; kontrakt�r �r�nlerin kesilmesi, dikilmesi ve paketlenmesi i�in işï¿½i ve donanım sağlar ve kota kirası toplam maliyete dahil edilir.

veri g�venilirliği (data integrity) Ger�ekliği doğru bir şekilde veren bilgi.

fatura �zerinde tarih tarihlemesi (date on invoice dating-DOI) Mal satın alma kontratlarında kullanılan bir terim; fatura �demesi i�in normal ya da sıradan tarihleme bi�imi olarak ele alınır.

teslimat ve tahsis planları (delivery and allocation plans) Hangi malların nerede, ne zaman ve ne kadar bulunacağını belirleyen planlar.

geliştirme paketi (development package) Yaratıcı tasarım ve seri benimsenmesi s�re�lerinin sonucu.

ayırt edilmiş �r�nler (differentiated products) rakip firmalar tarafından �retilen ya da dağıtılan �r�nlerin yanında ayırt edileilen �r�nler.

sergileme (displaying) Malın m�şteri tarafından satın alınacak hale getirilmesi s�reci.

sıkıntılı mallar (distressed goods) İstenilen ilk fiyattan satılamayan mallar; ikinci kalite mallar, aşırı �retilmiş mallar, numuneler, bir �nceki sezonun malları ve perakendeciden geri gelen mallar.

dağıtım (distributing) Malı teslim alma, sınıflandırma, paylaştırma, se�me ve nakletme s�reci.

farklı �r�n gamları (diverse assortment) SKU başına bir ka� birim paylaştırılmış �r�n gamları, bireysel bir mağazanın �r�n gamı ortalamada 5 ya da daha azdır

dolar bazında open-to-buy (dollar open-to-buy) Teslim alınacak planlanmış mal ile perakende olarak siparişi verilmiş mal arasındaki fark.

maliyet fiyatından dolar bazında open-to-buy (dollar open-to-buy at cost) Pazarda toptan satış fiyatından harcanması planlanmış dolar miktarı.

dolar bazında planlar (dollar plans) Mal b�t�elerinin geleneksel şekli; departmanlara ya da mal kategorilerine dolar paylaşımı, satışa hazır hale getirilebilecek mal miktarını belirler ama performanstaki diğer gelişmeleri destekleyecek stratejilerin taslağını �izmez.

dinamik merchandising s�reci (dynamic merchandising process) S�rekli olarak yeni bilgi katan �r�n serilerinin planlaması, geliştirilmesi ve sunumu.

firmanın ekonomik teorileri (economic theories of the firm) Mikro ekonomik varsayımlara dayanan firma teorileri; k�rın en �st d�zeye �ıkarılmasını vurgular.

eğitim ge�mişi (educational background) Bir eğitim enstit�s�nden alınmış dereceler ya da diğer �rg�n eğitimsel tecr�beler.

elektronik veri değişimi (electronic data interchange-EDI): Satış bilgileri, satın alma emirleri ya da standart bir formattaki faturalar gibi ticari belgelerin bilgisayardan bilgisayara iletilmesi.

ay sonu tarihlemesi (end of month dating- EOM) Mal satın alma kontratlarında kullanılan bir terim; indirimlerin ve son �deme tarihlerinin faturanın kendi tarihinden ziyade faturanın tarihlendiği ayın sonundan itibaren hesaplanacağı anlamına gelir.

�ift rakamla biten dolar bazında fiyatlandırmalar (even-dollar endings) Fiyatlarda �ift rakamlı �cretler kullanan bir fiyatlandırma sistemi; bu fiyatlandırma sistemi hazır giyimde genel olarak daha iyi, ge�iş ve tasarım malları i�in kullanılır.

Avro para birimi (Euro currency) Avrupa Birliği�ne dahil olan �lkelerin kullandığı para birimi.

Avrupa Ticari Bloğu (Europe Trading Bloc) Doğu ve Batı Avrupa�da yer alan �lkeler.

Avrupa Birliği (European Union-EU) 1952�de kurulmuştur ve 12 devletten oluşur- Avusturya, Bel�ika, Danimarka, İngiltere, Finlandiya,Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İtalya, L�ksemburg, Hollanda, Portekiz, İspanya, İsvi�re ve Birleşik Krallığı� i�ine alan ve 1993 yılında oluşturulan birlik.

her g�n d�şï¿½k fiyat politikası (everyday low pricing- EDLP) M�şterilerin dikkatini kendi yararlarına olacak adil fiyatlandırmaya �eken fiyatlandırma stratejisi.

y�netim b�lgesi (executive constituency) Genellikle işlevsel uzmanlaşma alanları/ b�lgelerin başkanları ve mal sahibi/m�d�r ya da baş yetkili memur/başkandan oluşan bir hazır giyim firmasının y�netimi.

harici koalisyonlar (external coalitions) Hazır Giyim Firmasının Davranış Teorisine (Kunz, 1995) g�re, firmanın etkileşim i�inde olduğu harici gruplar; rakipler, m�şteriler, �alışanların aileleri, hissedarlar ve tedarik�iler.

kumaş sevki kuralı (fabric forward rule) Serbest ticaretten yararlanabilmek a�ısından giyim eşyasında kullanılacak kumaşın ABD ya da Kanada�da imal edilmiş olması şartını koşan Amerika-Kanada Serbest Ticaret Antlaşması�nın bir kuralı.

moda �r�nler (fashion goods) Bir merchandising �evriminden bir diğerine tarzda değişiklik yapılması talep edilen mal sınıfları.

finans b�lgesi (finance constituency) Hazır Giyim Firmasının Davranış Teorisine g�re firmanın altı dahili b�lgesinden birisi; daha �nce yapılan işlerin k�rlılığını değerlendirir ve gelecekte yapılacak işler i�in ama�lar belirler.

ilk fiyat (first price) Orijinal perakende satış fiyatı; liste fiyatıyla ya da m�şterinin fiyat etiketinde g�rd�ğ� fiyatla aynı olabileceği gibi farklı da olabilir; ilk fiyat perakende fiyat yapıları i�in temel fiyattır.

esnek malzeme Kıyafet imalatında kullanılan ve insan v�cudunun rahat bir şekilde hareket etmesini ve v�cudu sarmasını sağlayan �yumuşak� malzemeler.

odaklı �r�n gamları (focused assortments) SKU başına pek �ok birim paylaştırılmış �r�n gamları, genellikle 10 ya da daha fazladır.

tahmin (forecasting) Mevcut trendlerle ilintili ge�mişten gelen bir�ok fakt�re ve �evresel fakt�rlere dayanarak geleceği tahmin etmek.

FAS (free alongside the ship) Bir mal satın alma s�zleşme koşulu; satıcı malların m�lkiyetinin tedarik�i firmaya ge�tiği yer olan rıhtıma kadar nakliyesini �stlenir; �r�n taşıma masrafları tedarik�i firma tarafından karşılanır.�

FOB (free on board) Mal satın alma s�zleşmesinde kullanılan bir nakliye koşulu; FOB başlangı� ya da FOB fabrika m�lkiyetin mallar nakliye aracına y�klenmesiyle el değiştirdiği anlamına gelir ve alıcı nakliye masraflarını �stlenir; FOB dağıtım merkezi ya da FOB mağaza m�lkiyetin mallar yerlerine ulaştıktan sonra el değiştirdiği anlamına gelir ve alıcı nakliye masraflarını �stlenir.

�n-y�z sistemleri (front-end systems) Merchandisingin planlama aşaması ile ilişkilidir ve kaynaklar belirlenmeden �nce olur.

her şey dahil tedarik (full package sourcing-FPS) Bir mal satın alma s�zleşme koşulu; giysi yapmak i�in gerekli olan her şey (malzemeyi satın almak, numuneleri geliştirmek, giysileri yapmak ve birinci sınıf malları tedarik şirketine yollamak) kontrakt�r tarafından sağlanır; kumaş ya da ara� gere�ler tedarik şirketine ait değildir.

tam hizmet (full service) Satış personeli birebir satış hizmetini �cretsiz hediye paketleme, tadilatlar, nakliye ve park alanının varlığı gibi m�şteriye rahatlık sunan diğer kolaylıklarla birlikte m�şteri hizmeti ortamında birleştirir.

temel mal b�t�esi (fundamental merchandise budget) Genişletilmiş mal b�t�esinin temeli; bir �nceki yıla ait satışlar, y�zde olarak artışlar ya da d�şï¿½şler, planlanmış satışlar, planlanmış eksilmeler, teslim alınacak mal, ilk fiyat ve birim sayısı.

garantili erişim seviyeleri (guaranteed access levels-GALS) Kotalar ile kısıtlanmayan ithalat miktarı.

Giysi Alım Anlaşması (Garment purchase agreement-GPA) Belirlenmiş miktardaki bir malı anlaşılan fiyattan, belirlenmiş zaman dilimi i�erisinde ve belirlenmiş şart ve koşullarda satın almak i�in hazırlanan yasal s�zleşme.

G�mr�k Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (General Agreement On Tariffs And Trade-GATT) Asıl amacı ticari bariyerleri azaltarak serbest ticareti ilerletmek olan d�nya �apında bir ticaret anlaşması; sonraları D�nya Ticaret Anlaşması (WTO) ile yer değiştirmiştir.

k�reselleşme (globalization) Ticari bakış a�ısı ile k�reselleşme d�nyadaki �eşitli yerleri pazar ve/veya mal �retmek ya da elde etmek i�in kaynak olarak g�rmektir.

br�t k�r (gross margin-GM) İşletme masraflarını karşılamak ve k�r oluşturmak i�in mevcut olan gelirdir; bazen de br�t k�r olarak adlandırılır. (Net satışlar - Satılan malların maliyeti).

envanterin br�t k�ra getirisi (gross margin return on inventory-GMROI) Dolar bazında br�t k�r ile ortalama envanter yatırımı arasındaki ilişkiyi g�steren mali oran.

k�r marjı (gross profit) �Br�t k�r�a bakın.

br�t satışlar (gross sales) Bir firmanın mallarının ve servislerinin satışından elde ettiği dolar bazında toplam gelir.

Uyumlaştırılmış G�mr�k Vergileri Sistemi (Harmonized System of Tariffs) K�reselleşmiş uluslararası ticari vergilendirme sistemi; yakın zamanda Amerika Birleşik Devletleri g�mr�k Vergisi Programı�nın yerine ge�miştir.

y�ksek-d�şï¿½k fiyatlandırma (high-low pricing) M�şteri trafiğini harekete ge�irmek i�in periyodik ve bazen de �ok sık g�r�len ge�ici fiyat indirimlerini i�ine alan fiyatlandırma stratejisi; promosyon fiyatlandırma olarak da adlandırılır.

teknolojinin uygulanması (implementation of technology) Rogers�a (1983) g�re yeniliğin yayılması teorisinin iki aşamasından bir tanesi; teknoloji kullanılmaya başlandık�a ortaya �ıkar.

Malın stokta� bulunma durumu (in-stock) Tarz, beden ve renk ile tanımlanan belirli stok tutma birimi (SKU), satın almak i�in hazırdır.

mağaza i�i alışveriş davranışı (in-store shopping behaviour) Durumsal fakt�rlerin, alışveriş niyetlerinin ve stok durumlarının mağaza i�i satın alma kararlarını nasıl etkilediğine bakan bir� davranış modeli (Kunz & Song,1996).

gelir �l��mleri (income measurements) Belirli bir d�nemde yapılan işten kazanılan gelirin farklı şekillerde tanımlanması; net satışlar, net satışlar, br�t k�r, işletme k�rı ve net k�r.

gelir değişiklikleri (income modifications) Gelir �l��mlerindeki farklılıkların sebepleri; m�şteri iadeleri ve tenzilatlar, satılan malların maliyeti, işletme giderleri ve diğer gelir ve/veya giderler.

gelir beyanatı (income statement) Belirlenmiş bir zaman dilimi i�in bir firmanın gelir ve giderlerinin �zeti; genellikle aylık, �� aylık ve/veya yıllık esasla hazırlanırlar.

başlangı� teslimatı (initial delivery) Satış d�neminin başında teslim edilen başlangı� siparişinin hepsi ya da bir kısmı.

başlangı� fiyat artışı (initial markup) Toptan satış fiyatı ile ilk fiyat arasındaki fark.

perakende satışa dayanan başlangı� fiyat artışı (initial markup based on retail) Perakendeciler tarafından tercih edilen hesaplama metodu.

teknolojiye giriş (initiation of technology) Rogers�a (1983) g�re yeniliğin yayılması teorisinin iki aşamasından bir tanesi; teknolojinin benimsendiğini g�sterir.

etkileşimli planlama (interactive planning) Firmanın b�t�n b�lgelerinden alınan bilgilerle ortaya �ıkan bir takım �alışması etkinliği; yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarı sistemlerinin bir karışımı.

firmanın dahili b�lgeleri (internal constituencies of the firm) Hazır Giyim Firmasının Davranış Teorisine (Kunz, 1995) g�re, firma i�indeki uzmanlaşma alanları.

dahili seri benimseme (internal line adoption) Belirli �r�nlerin seri planına �nerilen ilaveleri i�in ortak karar almak ve destek vermek amacıyla serinin firma i�erisinde sergilenmesi.

dahili ortaklık (internal partnering) Firmanın değişik b�lgelerinden gelen elemanlarla oluşturulan �apraz işlevli takımlar kullanılarak firmanın verimliliğinin artırması a�ısından merchandising etkinliklerinin koordinasyonunun sağlanması.

Internet (internet) D�nyanın d�rt bir yanında var olan bilgisayar ağlarını b�nyesinde toplayan elektronik kom�nikasyon ağı.�

envanter (inventory): Herhangi bir zamanda stokta bulunan mal.

stok-satış oranı metodu (inventory-to-sales ratio method) Bir merchandiserın aylık satışlarda elinde belli bir oranda mal bulundurması gerektiği esasına dayanan envanter planlama metodu; daha �ok moda/sezonsal mallar i�in kullanılır.

fatura �deme koşulları (invoice payment terms) Faturalanmış maliyetin ne kadarının ve ne zaman perakendeci tarafından �deneceğini belirleyen kurallar.

Madde 807/B�l�m 9802 (Item 807/Chapter 9802) �r�nlerin ABD�de tasarlanıp ve kesilmesine, ihra� edilerek yabancı bir �lkede dikilmesine ve sonra da sadece katma değer �zerinden belirlenen g�mr�k vergileri ile ithal edilmesine olanak sağlayan ABD g�mr�k vergisi programındaki �zel bir madde.

aracı fiyatı (job-off price) Sıkıntılı malların bir aracıya satılma fiyatı; par�a başı ya da ağırlıkla satılabilirler.

ortak �r�n geliştirme (joint product development) QR ortamında merchandisingin ana bileşenidir; seri konseptini geliştirmek, seri gidişatını belirlemek ve �r�nleri geliştirmek i�in perakende merchandiserların imalat�ı merchandiserlar ve tasarımcılarla birlikte �alışması.

tam zamanında (just-in-time--JIT) B�t�n kurumların dahili etkinliklerinden ve harici değiş tokuş etkinliklerinden atık maddeleri temizlemeye odaklanmış bir iş felsefesidir (O�Neal & Bertrand, 1991).

imitasyon (knockoff) Başka bir firmanın serisinden uyarlama ya da değişiklik yapma, genellikle orijinalinden daha d�şï¿½k bir fiyatla satışa sunulur (Glock & Kunz, 1995).

iş g�c� istismarı (labor exploitation) Bir kişinin başkalarının emeklerinden kendisi bir şey katmadan k�r elde etmesidir.

varış limanındaki maliyet (landed cost) Malların alıcının dağıtım merkezine teslim edilinceye kadar olan maliyeti.

satış d�neminin sonlarına doğru sunulan indirim (late-selling-period discount) İmalat�ının malzemeye yatırım yapmış olduğu durumlarda �retimi ve malların satışını uzatmak i�in kullanılan indirim.

yatay kariyer hareketi (lateral career move) Aynı kariyer seviyesini koruyarak uzmanlaşma alanları ya da meslek �nvanları arasındaki hareket.

liderlik (leadership): Y�nlendirme, motive etme ve teşvik etmenin dahil olduğu� yetkiyi belirtir (Kotter & Heskett, 1992).

�ğrenme (learning) Daha uzun s�reli sonu�lar i�in� �ğrenim işinin sonucu (Barr &Tagg, 1995).

�ğrenen kurum (learning organization) Devamlı gelişen bir kurum; �alışanlar bir sonraki mantıklı adımı belirler ve devam eden gelişmeleri başlatır.

teminat mektubu (letter of credit) Alıcının talebi �zerine banka tarafından, satıcıya belli koşullara uymasına bağlı olarak �deme yapılmasına izin veren yazılı belge; feshedilemez veya devredilebilir nitelikte olabilir.

hayat yapısını değiştirenler (life-structure modifiers) Bir kişinin yaşama şeklini değiştiren ama aynı zamanda s�rekliliğini devam ettiren olay(lar).

sınırlı hizmet (limited service) Self servis ve tam hizmetin bazı y�nlerini bir araya toplar; m�şterilerin malları kendilerinin se�mesini gerektirir.

seri benimseme (line adoption) Hangi mal gruplarının benimseneceği, seride hangi tasarımların tarz olarak se�ileceği, model stokları, k�r marjları, fiyatlar ve her� bir mal grubu i�in beklenen hacmi belirler.

seri konsepti (line concept) Serinin kimliğine ve satılabilirliğine katkıda bulunan g�r�nt� ve cazibeyi i�erir.

seri geliştirme (line development) Satışa sunulacak tarzların, kumaşların, renklerin ve bedenlerin belirlenme s�reci; ger�ek malın seri planına uygulanması.

seri �n izlemesi (line preview) Merchandising ve pazarlama b�lgelerinin sezon serisini satış personeline sunma zamanı (Glock & Kunz, 1995).

tasfiye fiyatı (liquidation price) Aracı fiyatına bakın.

liste fiyatı (list price) İmalat�ıların/toptan satıcıların kataloglarında ya da fiyat belgelerinde yer alan �nerilen perakende satış fiyatı; �r�n�n değerinin nihai m�şteri tarafından tahmin edilmesi; toptan satış fiyat yapısının temeli.

y�kleme (loading) Mal satın alma kontratlarında kullanılan bir terim; aynı indirim oranının t�m faturalarda uygulanması i�in faturalanmış maliyeti ayarlamak

kayıp satışlar (lost sales) Bir m�şteri başka bir mağazaya giderse ya da alışveriş yapmaktan vazge�erse ortaya �ıkar.

alt u� fiyat aralığı (low-end price range) �r�n sınıfı i�in istenen g�receli en d�şï¿½k fiyat; bit pazarları, outletler, sokak satıcıları ve tek fiyatlı indirim mağazaları tarafından kullanılır; malın kalitesini d�şï¿½k olması riski fazladır.

plan yapmak (make plan) Merchandiserlar satış artışlarına ve planlanmış satışlarına ulaştıkları zaman gelir beyanatının başarılı bir yıl ge�irildiğini g�sterir.

siparişe dayalı �retim (make-to-order) Satın alma emirleri alındıktan sonra �r�nlerin �retilmesi.

y�netim (management) B�t�e yapma, d�zenleme ve kontrol etmektir.

imalat�ı (manufacturer) Genellikle b�y�k miktarlarda ve işï¿½i g�c� ile elde ya da makinelerle �retim işinde olan bir kişi ya da şirket,

imalat�ının toptan satış fiyatı (manufacturer�s wholesale price) Liste fiyatı eksi miktar, sezonsal ve ticari indirimler.

fiyat indirimi (markdown) İlk fiyat ve promosyon ya da tenzilat fiyatı arasındaki fark.

fiyat artışı iptali (markup cancellation) İlk fiyatı korumak i�in fiyat indiriminin ortadan kaldırılması; m�şterinin g�receği bir sonraki fiyatı belirlemek i�in başka bir fiyat indirimi ya da ilave bir fiyat indirimi ile uygulanabilir.

fiyat indirimi desteği (markdown money) Perakendecilerin envanterlerini elden �ıkarmak i�in gerekli olan fiyat indirimlerini telafi etmeleri i�in bazı satış kontratlarında yer alan bir indirim �eşidi.

pazar odaklı (market-driven) Firmanın kapasitesine g�re m�şterilerinin karşılanmamış ihtiya�larını belirleyen ve değerlendiren ve daha sonra alışveriş yapan, �reten ve buna g�re de pazarlayan bir firma.

pazarlanabilir kombinasyon (marketable combination) Bir�ok işverenin ilgisini �eken belli bir bireyin �ğrenim ge�mişi, profesyonel tecr�beleri ve kişisel vasıflarının karışımı.

pazarlama kavramı (marketing concept) Harici koalisyonlarının, yani değişim ortakları �zellikle de m�şterilerinin,� istek ve ihtiya�larını karşılamak i�in yapılacak işleri ve etkinlikleri idare eden şirket felsefesi (Houston, 1986).

pazarlama b�lgesi (marketing constituency) Hazır Giyim Firmasının Davranış Teorisine g�re firmanın altı dahili b�lgesinden birisi; bir şirketin pazarını belirlemek, şirketin imajını ve promosyonlarla da �r�nlerini şekillendirmek ve g��lendirmek, satış fırsatlarını en iyi şekilde kullanmak ve anonim b�y�me i�in alternatif stratejiler geliştirmek ile sorumludur.

matris alımı (matrix buying): Kendi seri geliştirme s�re�lerinin etkinliğini artırmak i�in bir�ok b�y�k perakendecinin kullandığı ara�; merchandising grubu en iyi ve/veya en baskın tedarik�ilerini belirler ve her bir mal sınıflandırması i�in tercih edilen satıcıların matrisini �ıkarır.

başarı �l��leri (measures of success) Bir şirket b�nyesinde �alışan herhangi bir bireyin başarı seviyesini belirleyen kıstaslar.

mal yaklaşımı (merchandise approach) M�şteri belirli bir mal �zerine odaklandığı zamanlarda kullanılan �� perakende m�şteri yaklaşımından bir tanesi; selamlama genellikle sıradan bir �merhaba� ve mal hakkındaki yorumlardan oluşur.

�r�n gamında yer alan mallar (merchandise assortment) Seride bulunan tarz, renk ve beden sayısı.

Mal b�t�esi (merchandise budget) Mal kategorisi ya da sınıflandırmasına g�re planlanmış satışlar para yatırımı� ve open-to-buy.

mal kategorileri (merchandise categories) Toplam mal karışımının �nemli bileşenleri.

mal sınıflandırması (merchandise classification) Bir mal kategorisi i�indeki �r�n grupları.

mal maliyeti (merchandise cost) Malları ya da hizmeti alabilmek i�in verilen değer ya da bir �r�ne sahip olabilmek i�in yatırılan miktar.

mal grupları (merchandise groups) M�şterinin bakış a�ısından birbirinin yerine ge�ebilecek �r�nler; fonksiyon olarak, satış d�nemi olarak ve fiyat olarak benzerlik g�steren �r�nler.

mal/seri geliştirme (merchandise/line development) Satışa sunulacak tarz, beden ve renkleri belirleme s�reci; asıl malın seri planına uygulanması.

mal/seri planı (merchandise/line plan) B�t�elerin ve �r�n gamı planlarının kombinasyonu; satış ge�mişine, ama�lara ve tahminlere dayanır; seri geliştirmenin iskeletini oluşturur.

mal/seri planlama (merchandise/line planning) Satış ge�mişine, ama�lara ve tahminlere dayanan b�t�elerin ve �r�n gamı planlarının kombinasyonu; seri geliştirmenin iskeleti.

mal/seri sunumu (merchandise/line presentation) Seriyi değerlendirmek ve g�ze �arpıcı ve satılabilir bir hale getirmek i�in gerekli olan s�re�.

mal karışımı (merchandise mix) Belirli bir imalat�ı ya da perakendeci tarafından sunulan �r�nlerin hepsi.�

mal/�r�n serisi (merchandise/product line) Benzer ya da ilintili m�şteri ihtiya�larını karşılayacak, hedeflenen fiyat aralığı arasında satılabilecek ve benzer stratejilerle pazarlanan tarzların kombinasyonundan oluşur.

mal se�me konusunda yardımcı olma (merchandise selection assistance) Malı m�şteriye g�sterme ve fayda ve �zelliklerini m�şteriye anlatma.

mal altsınıfları (merchandise subclasses) Sınıflar i�erisindeki �r�n grupları.

teslim alınacak mal (merchandise to receive) Planlanmış satışlara ulaşılabilmesi i�in perakende seviyede teslim alınacak �r�nler; dolar, birim ya da SKU bazında �l��lebilir.

merchandising (merchandising) Fiyatlandırmaya, sınıflandırmaya, tarz belirlemeye ve zamanlamaya g�re tanımlanmış hedef piyasalar� i�in �r�n serileri planlama, geliştirme ve sunma s�reci (Glock & Kunz, 1995).

merchandising ve işletme oranlarını (merchandising and operating ratios) Gelir beyanatında yer alan net satışların y�zdesi olan g�sterilen oranlar.

merchandising takvimi (merchandising calendar) Belirli bir mal grubunun merchandising �evrimi ile bağlantılı ayları, merchandising �evrimi i�erisindeki haftaları, mevsimsel olayları, satış ve ge�iş d�nemlerini, fiyatlandırma planını ve teslimat planını i�eren �izelge.

merchandising b�lgesi (merchandising constituency) Hazır Giyim Firmasının Davranış Teorisine g�re firmanın altı dahili b�lgesinden birisi; m�şterilerin hazır giyim hakkındaki tercihlerini firmanın geri kalan kısmı i�in yorumlamakla sorumludur; �r�n serilerini planlamak, geliştirmek ve sunmak.

merchandising �evrimi (merchandising cycle) Şubat ayının ilk haftası ile Ocak ayının son haftası arasındaki �bir yıllık s�re.

�merchandising teknolojisi (merchandising technology) Bilgi teknolojisi ve telekom�nikasyonun sosyal ve k�lt�rel değeri yansıtacak şekilde �r�n serilerinin planlama, geliştirme ve sunumuna sistematik olarak uygulanması.

model stok (model stock) �r�n gamı fakt�rlerine g�re �r�n gamında yer alan mallar i�in yapılan plan; �r�n gamında her bir �r�n gamı fakt�r�nden� ne kadar yer alacağını belirler.

moderate price range (makul fiyat aralığı) �r�n sınıfının ortalama fiyatından satılan mallar; aynı zamanda makul fiyatın �st kısımları ya da makul fiyatın alt kısımları olarak da tanımlanır; genellikle departman ya da tek tip �r�n satan specialty mağaza zincirlerinde kullanılır.

�ok Elyaflılar Antlaşması (M-FA- Multi Fiber Agreement) 50 kadar �ye �lke arasındaki karşılıklı anlaşmalara dayanarak tekstil ve hazır giyim eşyalarındaki kotalar sistemi olarak faaliyet g�steren ticari d�zenleme; gelişmiş �lkelerdeki tekstil ve hazır giyim end�strilerini d�şï¿½k �cretle işï¿½i �alıştıran gelişmekte olan �lkelerden gelebilecek y�kl� ithal mallarına karşı korumak i�in tasarlanmıştır.

�oklu teslimat stratejisi (multiple delivery strategy) Bir başlangı� siparişine ve yeniden sipariş(ler)e dayanan belirli bir �r�n gamının� birden fazla seferde teslim edilmesi.

vergiler �denmeden �nceki net k�r (net profit before taxes) Bir firmanın gelir vergisini �deme fig�r�.

net satışlar (net sales) Malların ve hizmetlerin satışından elde edilen ger�ek gelir (br�t satışlar - m�şteri iadeleri ve tenzilatlar).

Kuzey Amerika Serbest Ticaret Antlaşması (NAFTA- North America Free Trade Agreement): ABD, Kanada ve Meksika arasında 1994 yılında imzalanan ticari anlaşma; amacı genişletilmiş ticaret ve yatırım ile ekonomik b�y�meyi teşvik etmektir.

a�ık u�lu sorular (open-ended questions) Ne, ni�in, nasıl, ya da bana s�yler misiniz ile başlayan ve cevap verirken ayrıntılara girmeye teşvik eden sorular.

alıma a�ık miktar (open-to-buy) mal yatırımını satış donemi �ncesinde ve satış donemi s�resince kontrol etme aracı; teslim alınacak planlanmış mal eksi sipariş edilecek mal.

işletme k�rı (operating profit) Ticaretin devam etmesi ile alakalı b�t�n mali zorunluluklar karşılandıktan sonra geriye kalan k�r (k�r marjı - işletme giderleri).

operasyon b�lgesi (operations constituency) Hazır Giyim Firmasının Davranış Teorisine g�re firmanın altı dahili b�lgesinden birisi; kurumun insan kaynakları ve fiziksel m�lkiyetini idare eder.

kurumsal piramit (organizational pyramid) Bir firmayı meydana getiren katmanları g�steren g�rsel �rnek.

diğer gelir ve /veya giderler (other income and/or expense) Malları ve hizmetleri satmak dışında firmanın işletilmesiyle alakalı gelir ve maliyetler.

genel giderler/işletme gideri (overhead/operating expense) Satılan mal maliyeti ve mal tedarik maliyeti haricinde bir firmayı işletmek i�in gerekli olan maliyetler

kalıp kontrol s�reci (pattern check run-PCR) Yapım ve bedendeki t�m unsurların a�ık bir şekilde anlatıldığını ve kontrakt�r tarafından tam olarak anlaşıldığını garanti etmek i�in numuneler �retme.

etkin fiyatlandırma (penetration pricing) Pazar payını artırırken m�şterinin kafasındaki değer imajını saptamak i�in tasarlanan fiyatlandırma stratejisi.

indirim y�zdesi (percent markdown) Net satış y�zdesi olarak hesaplanan indirim miktarı

envanter planlamada y�zdelik değişim metodu (percentage variation method of planning inventory) Satışlardaki ger�ek değişimlere g�re stok seviyelerini ayarlama; temel/sabit ve moda/sezonsal mallar i�in kullanılabilir.

satışları planlarken kullanılan y�zdelik artışı ya da d�şï¿½ş metodu (percent increase or decrease method of planning sales) Bir �nceki yıl ger�ekleşen satışlar artı bir miktar y�zdelik artış ya da d�şï¿½ş.

algısal harita (perceptual map) Kavramlar arası ilişkilerin iki boyutlu diyagramı.

envanter planlamada kullanılan periyodik yenileme metodu (periodic replenishment method of planning inventory) Satıcı ya da perakendeci tarafından ger�ekleştirilen bilgisayar destekli siparişlerle otomatik yenileme; temel/sabit mallar i�in kullanılabilir.

kalıcı indirim (permanent markdown) Satılabilirliğe bağlı olarak malın değerindeki d�şï¿½şï¿½ g�steren fiyat indirimleri.

kişisel/gayri resmi/sosyal yaklaşım (personal/informal/social approach) M�şteri satıcıya yaklaştıysa ya da m�şteri aranıyorsa kullanılır; selamlama basit bir �merhaba� gibi ya da hava, işler, mal, m�şterinin kıyafeti ya da m�şterinin �ocukları hakkında bir yorumdan oluşan olumlu bir ifadedir.

birebir satış hizmetleri (personal selling service) Malın se�ilmesi ve satın alınmasına yardımcı olabilmek i�in satıcı ve m�şterinin yakın etkileşimi.

planlanmış maliyet (planned cost) İmalat�ı tarafından verilen toptan satış fiyatı ile ya da �r�n geliştiricileri tarafından belirlenen fiyat.

planlamış satışlar (planned sales) Mal b�t�elerinin bir par�ası olan daha �nceki satışlara dayanan satışların tahmin edilmesi.

planogramlar (planograms) İlk olarak temel ihtiya� maddelerinin satıldığı mağazalar i�in geliştirilmiş perakende alan kullanımı teknolojisinin bir sonucu.

giriş limanı (port of entry) Malların ve gemilerin girişi ve boşaltılması i�in tasarlanmış, g�mr�k yetkililerinin bulunduğu bir liman; �nemli limanlar arasında Oakland, Los Angeles, New York City ve Miami vardır.

satış noktası (point of sale-POS) Yazarkasa tarafından kaydedilen bilgi.

portfolyo (portfolio) Bir kişinin kendisini potansiyel işverenine sunarken kullanacağı bir ara�; fotoğraflar, �izimler, video kasetleri, stajyerlik etkinlikleri vb.

son-benimseme �r�n gelişimi (post-adoption product development) Bir tasarımın bir tarza m�kemmel bir şekilde uygulanmasını ve tarzın �retilebilir hale getirilmesini gerektiren s�re�leri i�erir; seri geliştirme surecinin bir par�ası.

potansiyel satışlar (potential sales) M�şteri alımı ertelerse ya da �r�nlere g�z atarsa ger�ekleşir.

�n benimseme �r�n gelişimi (pre-adoption product development) Seri konseptini yansıtırken nadir olan �r�n gruplarının analizine, yaratıcılığına ve oluşumuna odaklanır; seri geliştirme s�recinin bir par�ası.

yağmacı fiyatlandırma (predatory pricing) Rekabeti ortadan kaldırmak i�in malları yasal olmayan şekilde �ok d�şï¿½k bir fiyat artışıyla ya da mal maliyetinin altında satmak.

�n Denetleme Sertifikası (Preliminary Inspection Certificate-PIC) Kontrakt�r�n malları son bir kez daha denetledikten sonra malların y�klenmesine izin vermesi; kontrakt�re para �denebilmesi i�in banka tarafından istenir.

premier hizmet (premier service) M�şterilerle yoğun bir şekilde etkileşimi gerektirir; aslında satıcıların m�şteri memnuniyetini sağlaması i�in �ok az sınır vardır; şirketin �nceliği m�şteri memnuniyetidir.

premium fiyat (premium price) Pazar �st� fiyatına bakın.

satış d�nemi �ncesinde sunulan indirim (pre-selling period discount) perakendeci merchandiserın malı geleneksel satın alma d�neminden daha �nce satın almaya razı olması halinde imalat�ı tarafından uygulanan indirim.

prestij fiyatlandırma (prestige pricing) �Normal fiyatı� �demeye razı olan, kalite/değer/hizmete �nem veren insanlar i�in hazırlanan fiyatlandırma stratejisi; aynı zamanda stat�, psikolojik ya da market �st� fiyatlandırma olarak da adlandırılır.

fiyat (price) Bir �r�n�n değişimi i�in istenen ya da alınan miktar.

fiyat sonlamaları (price endings) Bir fiyatın ya tek rakamla ya da �ift rakamla bitmesi durumu.

belirli tek bir fiyata ya da daha �nceden belirlenmiş birka� fiyat noktasına g�re fiyatlandırma (price lining) Mal kalitesindeki farklılıkları yansıtacak sınırlı sayıdaki fiyat noktasında sunma (Mason,� Mayer, Ezell, 1984); değişik maliyetlerdeki malların aynı fiyattan satma.

fiyat noktaları (price points) Fiyat serisini temsil eden belirlenmiş fiyatlar.

fiyatlandırma planı (pricing plan) planlanmış mal maliyetini, dolar bazında ve y�zdelik fiyat artışlarını, ilk fiyatı, y�zdelik ge�ici fiyat indirimleri, promosyon fiyatları ve kalıcı fiyat indirimleri gibi fiyat promosyonlarını i�ine alan plan.

fiyatlandırma politikası (pricing policy) Malların nasıl fiyatlandırılması gerektiği konusunda rehberlik eden şirket politikası.

fiyatlandırma stratejisi (pricing strategy) Firmanın hedef m�şterisine hitap etmek ve firmanın ama�larını ger�ekleştirmek �zere tasarlanan fiyatlandırma bileşenlerinin bir kombinasyonu.

�zel etiket (private label) Bir tasarımcının ya da bir imalat�ının değil bir perakendecinin kendi markasını taşıyan �r�nler (Jernigan & Easterling, 1990. Syf. 565).

mal tedarik maliyetleri (procurement costs) Malın elde edilmesi ile bağlantılı sipariş verme ve nakliye maliyetleri.

�r�n faydaları (product benefits) �r�n�n m�şteri i�in neler yapabileceği.

�r�n geliştirme (product development) �r�nlerin hizmet verebilir, �retilebilir, satılabilir ve k�r getirebilir olması i�in tasarlanması ve m�hendislik işlemlerinden ge�irilmesidir (Glock ve Kunz, 1995).

�r�n �zellikleri (product features) Renk, tarz, kumaş vb. gibi �r�n�n vasıfları.

�r�n hızı (product velocity) Bir �r�n�n end�stri matrisinden ge�me hızı; bir satış d�nemi s�resince ortalama envanter.

�retim odaklı (production-driven) Pazar talebini �ok fazla g�z �n�nde bulundurmadan, uygun ve verimli bir şekilde �retilebilen mal yapmak.

terfi (promotion) Y�kselişe ge�miş bir meslek �nvanı, artan sorumluluklar ya da aynı işte daha fazla bir pay.

promosyon indirimleri (promotional discounts) İmalat�ının satışların artmasını desteklemek i�in fiyatta ger�ekleştirdiği �zel bazı indirimler.

promosyon fiyatı (promotional price) İlave m�şterilerin trafiğini artırıp, alışveriş yapmalarını sağlayarak toplam k�rı artırmak i�in belirlenen fiyat.

�neriler (propositions) Teori geliştirmedeki karmaşıklığın bir sonraki aşaması;� kavramların etkileşimleriyle alakalı sonu�ları tahmin etmeye �alışırlar.

tescilli donanım sistemleri (proprietary software systems) Kendilerinin kullanması i�in bireysel firmalar tarafından geliştirilen bilgisayar programları ya da teknoloji.

bitmiş mallar satın alma (purchase of finished goods) Nihai m�şteri tarafından kullanılmaya hazır malların elde edilmesi.

miktar indirimi (quantity discount) Satın alma hacminin yeterliliği ile ilişkili liste fiyatından yapılan d�şï¿½ş; daha b�y�k ya da �oklu alımı teşvik eder.

hızlı indirim fiyatlandırması (quick markdown pricing) Kelepir (bargain) alışverişi yapanlar i�in y�ksek değer sağlamağa y�nelik tasarlanan bir fiyatlandırma stratejisi; yıllık bir�ok satış d�nemi olan moda ve sezonsal mallar i�in kullanılır.

hızlı yanıt (quick response-QR) Zaman odaklı rekabeti, �evikliği birleştiren ve tedarik sistemlerini, dağıtım sistemlerini ve m�şteriye hizmeti daha iyi hale getirebilmek i�in �alışan bir iş stratejisi.

hızlı yanıt b�lgesi (quick response constituency) Hazır Giyim firmalarının Davranış Teorisine g�re uzmanlaşma alanlarından bir tanesi.

hızlı yanıt yenileme sistemleri (quick response replenishment systems) M�mk�n olan en kısa sipariş ara zamanı ile m�şteri odaklı tekrar verilecek siparişlerin planlanma ve verilme s�re�leri, gerekli durumlarda elle�leme (handling), sevkıyat, teslimat, dağıtım işlemleri ve malın sergilenmesi s�reci.

kota kirası (quota rent) Belirli bir �lkeden belirli bir sınıf malın ithalatındaki kotanın aşılması durumunda bir firmanın kota satın alması; maliyeti belirli zamandaki pazar talebine bağlıdır.

radyo frekanslı kimlik belirleme etiketleri (radio frequency identification tags) akıllı etiketlere bakın.

ger�ek zaman (real time) İ�inde bulunulan zamanda yani �şu anda� olan şey.

potansiyelin yeniden doğuşu (rebirth of potential) Bir kişinin hayatında yeni baştan başlamayı gerektiren radikal bir değişikliğe sebep olan olay.

tenzilatlı liste fiyatı (reduced list price) Liste fiyatı eksi mevsimsel ve miktar indirimleri.

eksilmeler (reductions) Envanter değerini azaltan satışlar dışındaki her şey; fiyat indirimleri, hırsızlıklar, envanter zararı vb.

normal fiyat (regular price) Bir �r�n i�in �olağan� ya da �doğal� olarak algılanan fiyat.

yeniden sipariş (reorder) Daha �nceden stoklanmış malı yenileme talebi.

sabit liste fiyatı (resale price maintenance) Dikey fiyat ayarlama olarak da bilinir; imalat�ılar kendi �r�nlerinin perakende fiyatlarını kontrol ettikleri zaman ortaya �ıkar; yasal olmayan bir uygulamadır.

perakende seri sunumu (retail line presentation) Perakende mağazalar, Internet mağazaları ve/veya televizyon �zerinden yayınlanan evden alışveriş yapma programları aracılığıyla bir �r�n serisini nihai t�keticiye satma işlemi.

perakende mal maliyeti (retail merchandise cost) Toptan satış fiyatı eksi indirimler ve tenzilatlar; nakliye masrafını da i�ine alabilir.

envanterin perakende metodu (retail method of inventory) Envanterin perakende fiyatlarla belirlenen değeri.

perakendeci (retailer) Nihai t�keticiye mal ve hizmet satan firma.

perakendecilik (retailing) Nihai m�şteriye malları ya da hizmeti satma işi.

İadeler ve tenzilatlar (returns and allowances) Malın iade edilmesi ve paranın geri �denmesi ya da m�şterinin memnuniyetsizliği y�z�nden fiyat ayarlaması sebebiyle satışın iptal edilmesi.

g�venlik stoku (safety stock) yeniden verilen siparişler teslim alınıncaya kadar stoksuz kalma durumlarını �nlemek i�in gerekli olan mevcut mal miktarı.

satışlar (sales) Malların m�lkiyetinin transferinden elde edilen para.

satış hedefleri (sales goals) Belirlenmiş bir s�re i�inde hedef pazara satılması beklenen mal ya da hizmet.

square foot başına d�şen satış (sales per square foot) Belirli bir mağaza, sergi salonu ya da başka bir alan da square foot başına d�şen para miktarı.

satış promosyonu (sales promotion) Toplam geliri artırmak i�in başvurulan bir pazarlama stratejisi.

satış temsilcileri (sales representatives) Bir şirketi ya da bir �r�n serisini perakendecilere ve nihai m�şteriye tanıtan kişiler.

satış hacmi (sales volume) Değerlendirilen satış d�nemi s�resindeki sınıflandırmaların toplam satışı.

tarama (scanning) Barkodlar, resimler ya da diğer belgeler yoluyla bilginin elektronik olarak yorumlanması.

sezonsal indirim (seasonal discount) Liste fiyatından satış d�nemindeki alış zamanına bağlı olarak g�r�len eksilmelerdir; bir imalat�ı �n satış d�neminde, satış d�neminin sonlarında ya da satış d�neminin sonunda indirimler verebilir.

sezonsal mallar (seasonal goods) Etnik ve k�lt�rel gelenekler, mevsimsel �olaylar ve hava durumundaki değişiklikler gibi takvim yılıyla alakalı fakt�rlerin kombinasyonuna bağlı olarak değişiklik gerektirebilen sınıflandırma.

self servis (self service)� M�şterinin kendi satış hizmetini kendisinin yapması.

satış (selling) Malın m�lkiyetinin değişme s�reci.

satış d�nemi (selling period) Belirli bir �r�n serisinin ya da �r�n gamında yer alan malların satıldığı zaman dilimi.

satış fiyatı (selling price) M�şterinin bir �r�n i�in �dediği fiyat; imalat sekt�r�ndeki toptan satış fiyatı; perakende sekt�r�nde ilk fiyattan daha y�ksek ya da daha d�şï¿½k olabilir.

nakliye koşulları (shipping terms) Nakliye masraflarını kimin �stleneceğini ve alıcının �nvanı/m�lkiyeti ne zaman alacağını belirler; FOB (free on board); CIF (cost, insurance, freight); FAS (free alongside the ship).

alışveriş yapan kişinin niyetleri (shopper�s intentions) Alışveriş ziyaretinin amacı ile bağlantılıdır; �r�n �eşidi ile bağlantılıdır ve �� şekli vardır: akılda belirli bir şey olması, akılda genel bir şey olması ve akılda herhangi bir şey olmaması (Song & Kunz, 1996).

altı aylık plan (six-month plan) Geleneksel mal dolar planları; her� bir satış d�nemi ve yılın her ayı i�in mal serileri ve �r�n sınıflandırmalarının mevcut yatırım seviyelerini belirler.

SKU (SKU) Stok tutma birimi.

akıllı etiketler (smart labels) Perakendecilerin ve imalat�ıların herhangi bir malın kayıtlarını tutmasına imkan tanıyan ve eninde sonunda barkodların yerini alacak �zel izleme etiketleri; radyo frekanslı kimlik belirleme etiketleri (radio frequency identification tags)(RFID) olarak da bilinir.

tedarik (sourcing): Belirlenmiş zaman aralığında teslim edilme şartıyla belirlenmiş kalite ve hizmet seviyesindeki malzeme, �retim ve bitmiş mallar i�in en iyi maliyeti sağlayan satıcıya karar verme.

�zel Rejim (Special Regime) 1988 yılında A.B.D. ile Amerikalar ticaret bloğunda yer alan diğer �lkeler arasında ticaret yapmayı geliştirmek i�in imzalanan anlaşma.

metrekare denklikleri (square meter equivalents-SEM) Bir elbise veya elbise grubu yapmak i�in gereken kumaş miktarı.

standart sapma (standart deviation) Varyansın karek�k�n�n ikiyle �arpılması; tahmin i�in kullanılan faydalı bir istatistiktir.

sabit �r�nler (staple goods) Merchandising �evrimi s�resince devamlı olarak talep alan sınıflandırmalar; talep zamana bağlı değildir.

eldeki stok (stock on hand) Mevcut envanter.

stok tutma birimi (stock keeping unit-SKU) Mal planlaması ya da envanter ama�ları i�in birim seviyesinde �r�n belirlenmesi; genellikle tarz, beden ve renk kombinasyonunu temsil eder.

envanter planlamada stok-satış oran metodu (stock-to-sales ratio method of inventory planning) Bir d�nemdeki toplam envanterin� aynı d�nemdeki satışlara b�l�nmesi ile bulunur; moda/sezonsal mallar i�in kullanılır.

stoklama ya da tanıtım tenzilatları (stocking or introductory allowances) Perakende olarak ticaret yapan alıcıları belli başlı �r�nleri ilk kez stoklama konusunda ikna etmek i�in imalat�ılar tarafından kullanılan indirimler ve promosyonlar.

stoksuz kalma (stockout) M�şteri tarafından istenen stok tutma biriminin o anda mevcut olmaması.

stratejik ortaklık (strategic partnering) İş ortakları arasında işbirlik�i ilişkilerin tayin edilmesi; dikey b�t�nleşmenin gayri resmi şekli.

stratejik fiyatlandırma yazılımı (strategic pricing software) Şirketlerin k�rlarını en �st seviyeye �ıkarmaları i�in kullandıkları fiyatlandırma sistemlerini ortaya �ıkaran bilgisayar uygulamaları.

stil kağıdı (style sheet) G�mr�k oranlarının ve kota sınıflandırmalarının tespit edilmesi i�in �r�nleri g�mr�kte tanıtan belge; merchandiser girdisi de giysinin yapım ve kumaşıyla ilgili bilgi verilmesini sağlar.

tarz oluşturma (styling) Bir �r�n�n tipik ve ayırt edici g�r�n�şï¿½; aynı �eşit diğer �r�nlerden farklı kılan �zelliklerin kombinasyonu.

�nerilen perakende satış fiyatı (suggested retail price) Liste fiyatı.

�neri satışı (suggestion selling) İlişkili �r�nler ve diğer mallar ile şatısın genişletilmesi.

g�mr�k vergisi (tariff) İhracat veya ithalat malları �zerindeki vergiler.

sınıflandırma (taxonomy) Bazı fenomenleri tanımlayan sınıflandırma sistemi.

Hazır Giyim Merchandising Sistemlerinin Sınıflandırılması (Taxonomy of the Apparel Merchandising Systems�TAMS) Merchandisingin unsurlarını tanımlayan ayrıntılı ve kapsamlı bir sistem.

teknik paket (technical package) Giysi Alım Anlaşması detaylı yapım, �l��m, kalıplar ve işaretleyicileri tamamlayan �r�n �zellikleri.

teknoloji (technology) Bilimsel yada diğer bilginin pratik işlere insan ve kurumları, yaşayan şeyler ve makineleri i�eren d�zenli sistemler tarafından uygulanması (Pacey, 1983, syf. 6).

ge�ici fiyat indirimi (temporary markdown) Satış promosyonu i�in fiyat d�şï¿½rme; satış d�neminin sonunda fiyat indirimi iptal edilebilir.

y�netim geliştirme teorileri (theories of management development) M�d�rlerin kurum i�erisinde geliştirdikleri yollar;� uzmanlaşma yoluyla uzmanlık (ekspertiz) gelişimi ve/veya geniş iş tecr�besi yoluyla uzmanlığın gelişimi.

teori (theory) Herhangi birşeyle alakalı olayları tanımlamaya, d�zenlemeye ve tahmin etmeye yardımcı olan bir fikir ya da durum.

yeniliğin yayılması teorisi (theory of diffusion of innovation) Yenilik s�recini giriş ve uygulama olmak �zere iki ardışık kısma ayıran kurum i�erisindeki yenilik benimseme model s�reci (Rogers, 1983).

uzmanlaşma teorisi (theory of specialization) �alışanın sorumluluğu artar ve �alışanın belli bir� alanda �ok bilgili olmasına olanak verecek şekilde uzmanlaşma alanı daha odaklı bir hale gelir.

x-teorisi y�netim şekli (theory-x management style) �st-alt iletişimine bağlı olarak bir şirketi idare etme; �alışanların ger�ekten �alışmak istemedikleri ya da �alışma motivasyonunun temel sebebinin para olduğu varsayımlarına dayanır.

y-teorisi y�netim şekli (theory-y management style) �ok boyutlu haberleşmeyi, problem ��z�m�n� ve yetki vermeyi kurumun her� bir b�l�m�nde bir araya getirir.

���nc� şahıs merchandising (third party merchandising) Danışmanlık şirketi tarafından sunulan hizmetler.

kurumsal piramitteki katmanlar (tiers in organizational pyramid) Malın planlanacağı davranış şeklini etkileyen kurumsal yapıdaki hiyerarşik seviyeler.

zamana dayalı rekabet (time-based competition) Zaman firmanın en �nemli kaynağı olarak g�r�l�r.

yukarıdan aşağıya planlama (top-down planning) Y�netim b�lgesi iş planlarını geliştirir; genellikle� b�y�me projelerine dayanır ve genellikle altı aylık ya da bir yıllık d�nemler i�in satış ama�larını ve mala yapılacak para yatımlarını belirler; satış ama�larına odaklanmıştır.

ticari indirim (trade discount) Pazarlama ya da dağıtım işlevi g�steren firmalara liste fiyatından yapılan d�şï¿½şt�r.

ticari evren (trade universe) Her bir seferde g�z �n�nde bulundurulacak firmaların tamamı.�

eğitim (training) Spesifik ve �nceden belirlenmiş sonu�ların olabildiğince �abuk nasıl �retileceğini i�eren olduk�a kısa d�nemli bir etkinlik.

transfer edilebilir beceriler (transferable skills) Farklı ortamlara uygulanabilen hayat tecr�belerinden kazanılan kabiliyetler.

ge�iş �r�n gamları (transition assortments) SKU başına daha makul sayıda birim paylaştırılmış olan �r�n gamları, bireysel bir mağazanın �r�n gamı ortalamada 6 ile 10 arasındadır.

iki artı iki fiyatlandırma stratejisi (two plus two pricing) Bazı perakendeciler tarafından kullanılan bir ilave fiyat artışı �eşidi.

ge�iş d�nemleri (transition periods) Mal �evriminde yer alan satış d�nemleri arasındaki zaman dilimleri.

A.B.D. G�mr�kler İdaresi (U.S. Customs service): G�mr�k oranları ve kota sınıflandırmalarının tespitinden sorumlu acente.

A.B.D.-Kanada Serbest Ticaret Antlaşması (U.S./Canadian Free Trade Agreement): Amerika ve Kanada arasında 1988 yılında iki �ye �lke arasındaki serbest ticareti ilerletmek i�in imzalanan serbest ticaret antlaşması.

birim (unit) Tek bir tane mal.

birim planları (unit plans) Geleneksel �r�n gamı planı; satış d�nemi i�erisinde satışa hazır hale getirilen malların miktarı (birimi); ayrılan para miktarının ortalama mal fiyatına b�l�nmesi.

evrensel �r�n kodu (universal product code-UPC) Tek bir �r�n� temsil eden 12 haneli kod.

faydacı yararlar (utilitarian benefits) Estetik teori ile ilişkilidir; rahatlık, koruma, kalite, sosyal tasdik, stat�, etkililik ve değerce sosyal ya da ekonomik kazan� sağlar (Fiore & Kimle, 1997).

�eşitlilik �(variety) Bir �r�n gamındaki� stok tutma birim sayısı.

toptan satış pazarı (wholesale market) İmalat�ıların serilerini perakende alıcılara g�sterdikleri yer.

toptan satış fiyatı (wholesale price) Liste fiyatı eksi miktar, sezonsal ve ticari indirimler.

toptan satış fiyat yapıları (wholesale price structures) Liste fiyatına dayanır ve toptan satıştaki seri fiyatını belirler.

D�nya Ticaret Organizasyonu (World Trade Organization-WTO) Asıl amacı ticari bariyerleri azaltarak uluslar arası ticareti artırmak olan GATT�nin yerini alan d�nya �apındaki ticari d�zenleme organizasyonu.

D�nya �apında G�venilir Hazır Giyim �retimi (Worldwide Responsible Apparel Production-WRAP) Şimdilerde Amerikan Hazır Giyim ve Ayakkabı Derneği olarak adlandırılan Amerikan Hazır Giyim İmalat�ıları Derneği, d�nyanın her tarafında kabul edilmiş olan uyulacak kuralları g�steren bir t�z�k ve �retim imkanlarının onaylanması sistemi ortaya koyan diye bir sertifika programı.

iplik sevki kuralı (yarn forward rule) iplik imalatı, kumaş imalatı ve kıyafet imalatı s�re�lerinin belirli bir �lke ya da bir ka� �lkede ger�ekleşmesi şartı koşan k�ken şartı kuralı.

sıfır tabanlı b�t�eleme (zero-based budgeting) Daha �nceki satış ya da �retkenlik seviyelerinin g�z �n�ne alınmaması.

sıfıra sıfır envanter (zero to zero inventory) Mallar belirli bir satış d�nemi i�in satın alınır ve satış d�nemi boyunca satılamayan malların fiyatları indirimli satışlarda satılmak �zere d�şï¿½r�l�r; indirimli satışlarda satılamayan mallar ise tasfiye edilir.